Thứ Tư, 24 tháng 2, 2016
Từ truyền tin cổ xưa đến bưu điện
- Xa xưa, phương tiện được sử dụng để truyền
thông tin ban đầu là cờ, đèn, kèn, trống, ngựa, thuyền, chim câu… Hình ảnh
người cầm cờ tín hiệu trên mũi thuyền cong khắc ở trống đồng có thể là dấu hiệu
của truyền tin bằng hiệu cờ. Quanh thành Cổ Loa vẫn còn di tích các “Hỏa đài”,
đây cũng là những di chỉ thể hiện cách thông tin từ thời xưa.
Theo truyền thuyết, trên đỉnh núi Bài Thơ (tên
cũ gọi là “Núi truyền đăng” hay “Núi rọi đèn” ở TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh),
có phiến đá lớn dùng làm chỗ đốt lửa báo hiệu khi có biến ở biên thùy. Với cách
này, các đồn binh thấy lửa cháy trên núi sẽ chuyển tiếp thông tin về triều đình
để vua, quan biết và kịp thời ứng phó. Thế kỷ XVII, thời Trịnh - Nguyễn phân
tranh vẫn sử dụng cách đốt lửa. Nguyễn Hữu Dật, một tướng giỏi nhà Nguyễn cũng
xin lập “lạp đài” ở các cửa biển Quảng Bình để báo tin cho nhanh. Nhiều triều
đại phong kiến còn lập trạm trên tuyến đường bộ, đường thủy làm nơi chuyển tiếp
chiếu chỉ, lệnh dụ… tới mọi nơi. Trạm sử dụng ngựa, thuyền và các phương tiện
khác để bảo đảm những yêu cầu rất cao về thời gian và an toàn trong suốt hành
trình của phu trạm. Người của trạm, từ đội, lính hay phu được vận trang phục
như lính chiến triều đình. Ngựa được tuyển chọn kỹ càng và luôn sẵn sàng lên
đường khi phu trạm trước đến là người và ngựa phi ngay đến trạm tiếp theo. Thời
kỳ đầu triều Nguyễn, tên trạm được xác định bằng cách ghép tên tỉnh với tên
thôn nơi đặt trạm. Dưới triều vua Minh Mạng (1820-1841), trên địa bàn Hà Nội có
hai trạm: Hà Trung ở thôn Yên Trung, Tổng Tiền Nghiêm (sau đổi thành Vĩnh
Xương), huyện Thọ Xương (nay là phố Hà Trung, quận Hoàn Kiếm). Trạm thứ hai nằm
ngay trên đường Trương Định ngày nay. Khi thực dân Pháp xây dựng hệ thống bưu
điện, trạm bị hủy bỏ. Bưu điện Hà Nội được người Pháp thành lập từ năm 1884. Vị
trí được xây dựng chính là chùa Báo Ân. Năm 1842, Tổng đốc Hà Ninh là Nguyễn Đăng
Giai đã quyên tiền dân xây dựng chùa Báo Ân trên nền lầu Ngũ Long (do Trịnh
Doanh xây để hóng mát mùa hè, năm 1787, Lê Chiêu Thống đã ra lệnh đốt lầu).
Chùa còn có tên khác là Quan Thượng và vì trong chùa có hồ sen nên chùa còn
được gọi là Liên Trì (Ao sen). Chùa có 180 gian, kiến trúc phức tạp và cầu kỳ.
Song, trong năm đó, người Pháp mới chỉ lập ra Bưu cục Hà Nội cùng với các bưu
cục Nam Định, Bắc Ninh, Hưng Yên, Sơn Tây và Ninh Bình để phục vụ thông tin
liên lạc cho bộ máy cai trị của họ. Hoạt động của bưu cục chủ yếu là nghiệp vụ
bưu chính, chuyển thư từ và công văn. Trước đó năm 1883, người Pháp đã phát
hành con tem đầu tiên ở Việt Nam, con tem này mang hình chim Phượng Hoàng, biểu
tượng của hoàng đế Napoleon đệ tam. Việc sử dụng tem rất hạn hẹp, chỉ có công
sở, giới quan chức và số ít người giàu có, còn người nghèo không có nhu cầu.
Cước rất cao, một con tem trong nước là 4 xu, giá một tiếng điện báo là 6 xu
trong khi một cân gạo giá 3 xu. Năm 1886, người Pháp cho phát hành con tem đầu
tiên dùng cho Nam Kỳ và đến năm 1889 phát hành tem dùng chung cho ba nước Đông
Dương. Cuối năm 1884, Pháp cho xây đường dây hữu tuyến Hà Nội - Sài Gòn dài gần
4.000km và hoàn thành vào năm 1888. Cũng trong thời kỳ này, họ xây dựng đường
dây Hà Nội - Hải Phòng. Năm 1888 thông tin điện báo được thiết lập giữa Hà Nội
với Sài Gòn, Vinh, Huế và Đà Nẵng. Năm 1889, Bưu điện Hà Nội có đầy đủ từ bưu
chính, điện báo đến điện thoại. Làm việc trong các cơ sở thông tin bưu điện chủ
yếu là người Pháp hoặc người ở các nước thuộc địa do họ tuyển. Nhân viên người
Việt hầu hết là người vào “làng Tây”, cai, lính giải ngũ. Tất cả những người
làm trong ngành phải tuyên thệ trước tòa sơ thẩm. Lời tuyên thệ của mỗi người
được ghi vào biên bản tòa án và lưu trong hồ sơ cá nhân. Nội dung như sau:
“Tuyệt đối giữ bí mật những điều đọc được ở bức điện công hay tư, một công văn
hay một bức thư. Nghe được cuộc điện thoại không nói cho ai biết dù là đồng
nghiệp. Nếu vi phạm bí mật sẽ bị phạt tù”. Lương của nhân viên người Việt chỉ
bằng một phần mười, thậm chí một phần hai mươi so với nhân viên người Pháp. Năm
1917, Bưu điện bắt đầu tổ chức bưu chính nông thôn. Năm 1922, người Pháp xây
dựng đài phát vô tuyến tại Ngã Tư Vọng (tập thể 128C phố Đại La hiện nay) và
tại số 4 Phạm Ngũ Lão (nay là Trung tâm Khí tượng - Thủy văn quốc gia) để liên
lạc với Pa-ri. Ngoài ra, đài này còn thông báo giá vàng, tỷ giá giữa đồng
France và đồng bạc Đông Dương. Bưu tá Hà Nội đi phát thư chưa có xe đạp, phải
dùng xe tay, sau khi nhận thư từ Bưu điện Trung tâm Bờ Hồ, phu xe kéo đưa bưu
tá đến địa chỉ cần chuyển. Thua trận ở Điện Biên Phủ, phải ký Hiệp định
Giơ-ne-vơ đình chiến ở Đông Dương và rút khỏi Việt Nam, Chính phủ Pháp bàn giao
Bưu điện Hà Nội cho Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa thì chỉ có một tổng đài
điện thoại công điện 1.500 số và gần 600 thuê bao. Thủy Tiên
Những tiến bộ trong công nghệ thông tin liên lạc
Những tiến bộ trong công nghệ thông tin liên
lạc
Theo thời gian, các phương tiện thông tin liên
lạc được cải tiến hơn, từ sử dụng chim bồ câu đưa thư cho đến máy vi tính để
đạt được hiệu quả cao hơn trong giao tiếp. Xã hội càng phát triển, nhu cầu trao
đổi thông tin càng tăng. Thế kỷ thứ 19 chứng kiến sự phát triển của sóng vô
tuyến, điện thoại và điện tín. Thế kỷ 20 sử dụng truyền hình và máy vi tính để
truyền thông tin. Hãy cùng điểm qua những tiến bộ gần đây trong ngành thông tin
liên lạc.
Internet
Internet
bao gồm World Wide Web (WWW) hay đơn giản chỉ là các trang web, kết nối người
dùng với hệ thống thông tin sẵn có và giúp họ cập nhật thông tin, liên lạc và
học tập. Hầu hết các doanh nghiệp đều có một trang web để người tiêu dùng có
thể truy cập thông tin, liên hệ và thậm chí là để giao dịch. Trên thực tế,
internet đã trở thành phương tiện liên lạc thông tin chính và sẽ là nòng cốt
cho những phát triển trong tương lai của ngành công nghệ thông tin.
WiFi cho phép người dùng truy cập thông tin trong lúc họ đang di chuyển - Ảnh: Patrick Lux
Mạng không dây
Mạng không dây, còn được gọi là WiFi hay WLAN, sử dụng sóng vô
tuyến năng lượng thấp để truyền tải dữ liệu từ thiết bị này sang thiết bị khác
mà không cần sử dụng dây, cho phép người gửi và người nhận có thể truy cập
thông tin trong lúc họ đang di chuyển. Đặc biệt trong kinh doanh, WiFi vô giá
đối với những doanh nhân và những ông chủ thường xuyên phải di chuyển vì nó cho
phép họ giữ liên lạc với nhân viên tại văn phòng. Ngày nay, các cá nhân cũng có
thể sử dụng mạng không dây khi làm việc tại nhà. Cách đây 30 năm, đây là điều
không thể.
Thư điện tử
Thư điện tử là một phương tiện dùng để gửi tin nhắn thông qua
internet. Ngày nay, thư điện tử được dùng để thay thế cho thư viết tay được gửi
qua đường bưu điện. Người gửi không chỉ có thể gửi tin nhắn trực tiếp mà còn có
thể đính kèm hình ảnh và tài liệu trong nội dung thư. Trong khi đó, người nhận
sẽ không phải đợi nhiều ngày mới có thể nhận được thư. Ngoài ra, người dùng còn
có thể lưu trữ nội dung thư đã gửi hay đã nhận trong hộp thư cá nhân.
Điện thoại thông minh
Điện thoại thông minh chính là những chiếc điện thoại di động nhưng
có thể thực hiện được những tiện ích thú vị. Những chiếc điện thoại này có vô
số các tính năng không chỉ giúp bạn liên lạc mà còn có thể truy cập internet,
theo dõi các cuộc hẹn và cài đặt những ứng dụng cần thiết. Hiện nay, gửi tin
nhắn bằng điện thoại di động đã trở thành một phương tiện liên lạc phổ biến
giữa bạn bè, người thân và thậm chí là khách hàng.
Mạng xã hội mang đến cho người dùng cơ hội kết nối với tất cả mọi người - Ảnh minh họa từ internet
Mạng xã hội
Các trang mạng xã hội như Facebook, Twitter và
LinkedIn đang trở thành những phương tiện thông tin liên lạc phổ biến. Những
trang mạng trực tuyến này cho phép người dùng liên lạc với bạn bè, gia đình và
khách hàng ở bất cứ nơi đâu và bất kỳ thời điểm nào. Bạn có thể đăng hình ảnh,
cập nhật trạng thái (cho mọi người biết bạn đang làm gì hay nghĩ gì), tạo một
"fan page" dành cho doanh nghiệp của bạn, viết ghi chú, gửi tin nhắn
cá nhân và nhiều tiện dụng khác. Ý nghĩa của các trang mạng xã hội là mang đến
cho người dùng cơ hội kết nối với tất cả mọi người, ngay cả khi ở cách xa hàng
trăm dặm.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)